İklim alanında çalışan sivil toplum kuruluşları, Bakü’de tamamlanan COP29 İklim Zirvesi sonrasında ortak bir açıklama yaparak Türkiye’nin iklim politikalarını eleştirdi. Açıklamada, Türkiye’nin kömürden çıkış için tarih belirlemediği, aksine nükleer enerji kapasitesini artırmayı planladığı belirtilerek bu tercihin hem pahalı hem çevresel riskler taşıdığı ifade edildi.
Zirveye Dair Eleştiriler ve Türkiye’nin Pozisyonu
Fosil Yakıtlar: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un zirvede fosil yakıtlardan çıkışa dair kesin bir tarih vermemesi, STK’lar tarafından yetersiz bulundu. Türkiye’nin açıkladığı 2053 Uzun Vadeli İklim Değişikliği Strateji Belgesi, yenilenebilir enerjide %50’lik bir pay hedeflerken fosil yakıtlardan çıkışa dair net bir yol haritası sunmadı.
Nükleer Enerji: Türkiye’nin, “Nükleer Enerjiyi Üç Katına Çıkarma Deklarasyonu”na imza atarak 2050’ye kadar nükleer kapasitesini üç kat artırmayı hedeflemesi, STK’lar tarafından eleştirildi. Açıklamada, nükleer enerjinin pahalı, riskli ve dışa bağımlılığı artıran bir enerji kaynağı olduğu vurgulandı.
Net Sıfır Hedefine Ulaşmak için Fosil Yakıtlardan Çıkış Şart
2053 yılı için belirlenen net sıfır karbon hedefi, emisyonların ciddi şekilde azaltılmasını gerektiriyor. Ancak fosil yakıtların tüketimine dair somut bir çıkış planı olmadan bu hedeflere ulaşmak mümkün değil. STK’lar, Afşin-Elbistan A Kömürlü Termik Santrali’ne yapılması planlanan yeni ünite projesinin iptal edilmesi ve kömürden çıkış için bir takvim oluşturulması gerektiğini belirtti.
Nükleer Enerji ve Yenilenebilir Kaynaklar
STK’lar, Türkiye’nin nükleer enerjiye yaptığı yatırımların sürdürülebilirlik hedeflerine zarar verdiğini ifade etti. Nükleer enerji yerine:
- Rüzgar ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklara,
- Enerji verimliliği ve tasarruf projelerine,
- İklim değişikliğine uyum çalışmalarına yatırım yapılması gerektiği savunuldu.
Türkiye’nin Kaçırdığı Fırsatlar
TeraMed İş Birliği: Akdeniz bölgesinde 2030’a kadar 1 terawatt yenilenebilir enerji kapasitesi oluşturmayı hedefleyen uluslararası TeraMed girişimine Türkiye katılmadı.
Kömürden Çıkış Çağrıları: Türkiye, “Yeni Kömüre Hayır” Eylem Çağrısı ve Kömür Sonrası Enerji İttifakı’nın (Powering Past Coal Alliance) iş birliğiyle geliştirilen girişimlere de destek vermedi.
İmzacı STK’lar
- 350 Türkiye
- Avrupa İklim Eylem Ağı
- Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği
- Ege Orman Vakfı
- Fosil Yakıtların Ötesi
- Greenpeace Türkiye
- Mekanda Adalet Derneği
- SEFiA (Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği)
- TEMA Vakfı
- Temiz Hava Hakkı Platformu
- Türetim Ekonomisi Derneği
- WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)
- YUVA
- Yuvam Dünya Derneği
- Yeşil Düşünce Derneği
Bu STK’lar, Türkiye’nin iklim krizine yönelik sorumluluklarını yerine getirmesi ve yenilenebilir enerji potansiyelini daha etkin bir şekilde kullanması gerektiğini vurguladı.
