Küresel iklim hedeflerine ulaşmak için kömürlü termik santrallerin devre dışı bırakılma hızının mevcut durumun 5 katı olması gerektiği belirtildi.
Global Energy Monitor tarafından “Yükseliş ve Çöküş 2023: Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi” raporu yayımlandı. Hazırlanmasında Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe), Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels), CREA, E3G, Reclaim Finance, Sierra Club, SFOC, Kiko Network, ACJCE, Chile Sustentable ve Bangladeş Grupları yer aldı.
Rapora göre, geçen yıl enerji kriziyle “kömürün geri dönüş yaptığına” yönelik spekülasyonlar gerçekleşmedi. Buna göre kömürün “sonu görünüyor” bulguları güç kazandı.
Operasyon halindeki küresel kömür santrali kapasitesinin yaklaşık yüzde 30’u için kapatılma tarihi bulunuyor. Geriye kalan kapasitenin 1400 gigavatlık kısmı ise karbon nötr hedefleri kapsamında bulunuyor.
Küresel kömür santrali kapasitesinin sadece yüzde 5’lik kısmı için herhangi bir taahhüt bulunmuyor.
Ancak kömürlü santrallerin kapatılma hızı Paris Anlaşması’ndaki iklim hedeflerinin başarıya ulaşması açısından yetersiz kalıyor. Paris Anlaşması hedeflerine uymak için yılda ortalama 117 gigavatlık kömür santralinin kapatılması gerekiyor. Bu rakam geçen yıl kapanan 26 gigavat kapasitenin yaklaşık 5 katına denk geliyor. Aynı zamanda yeni kömürlü termik santrallerinin yapımının da durdurulmasına ihtiyaç duyuluyor.
Çin, yeni kömür santrali projelerinde başı çekiyor
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, bir “Hızlandırma Gündemi” belirledi. Buna göre yeni kömür projeleri inşa edilmemesini dile getirdi. Mevcut kömür santrallerinin gelişmiş ülkelerde 2030, dünyanın geri kalanında ise 2040 itibarıyla kapatılması çağrılarını yineledi.
Rapora göre, OECD ülkelerinde işletmedeki kömür kapasitesinin sadece yüzde 70’i ) bu senaryoyla uyumlu bir yolda. OECD dışı ülkelerin kömür kapasitesinin yalnızca yüzde 6’sının kapatılma tarihi 2040 öncesinde bulunuyor.
Paris Anlaşması’ndan beri yeni kömür projeleri üçte iki oranında azalmış durumdadır. Buna göre 33 ülkede yaklaşık 350 gigavatlık yeni kömür projesi mevcut ve 192 gigavatlık ek kapasite inşa aşamasında.
Çin, yapım öncesi ve inşaat aşamasındaki kömür kapasitesi açısından, diğer tüm ülkelerin toplamını geride bırakıyor. Çin’de geliştirme aşamasındaki kömür kapasitesi geçen yıl 2021’e göre yüzde 32 artışla 366 gigavata yükselirken, dünyanın geri kalınında yüzde 22 azalışla 172 gigavata geriledi.
Çin, dünyada geliştirme aşamasındaki kömür kapasitesinin yüzde 68’ini oluşturuyor.
Enerji krizi, kömür santrallerinin devre dışı kalma hızını yavaşlattı
Avrupa Birliği’nde yaşanan gaz krizi ve Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş, kömür santrallerinin devre dışı kalmasında yavaşlamaya yol açtı ve geçen yıl AB’de sadece 2,2 gigavatlık kömürlü termik santral kapasitesi devreden çıktı. Bu rakam bir önceki yıl 14,6 gigavatla rekor kırmıştı.
Diğer yandan, geçen yıl AB’nin elektrik üretiminde kömürün payı yüzde 1’lik artış gösterdi.
ABD, 2022’de 13,5 gigavatlık kömür kapasitesini devre dışı bırakarak bu alanda başı çekti.
Rusya-Ukrayna savaşının enerji krizini tırmandırdığı 2022’de, dünyada işletmedeki kömür santrali filosu yüzde 1’den az (19,5 gigavat) büyüdü. Yeni işletmeye alınan 45,5 gigavatlık santralin yüzde 59’u Çin’de kayıtlara geçti.
Kaynak: AA Haber Bülteni
